تاب‌آوری روانی همان قدرت درونی است که به ما کمک میکند در برابر سختی‌ها مانند کوهی استوار باشیم و از پس آن‌ها برآییم. تاب آوری مشکلات را از بین نمی‌برد، اما به ما قدرت می‌دهد تا در روزگاری که افراد در برابر طوفان‌های زندگی جا می‌زنند، ایستادگی کنیم و به رشد و شکوفایی خود ادامه دهیم. اگر در پیچ‌وخم زندگی احساس قربانی بودن می‌کنید یا تسلیم شده‌اید، باید مهارت تاب آوری را یاد بگیرید.
این مهارت ارزشمند به‌راحتی و با آموزش تکنیک‌هایی مانند خودآگاهی، پذیرش تغییرات، مدیریت استرس و تقویت روابط حمایتی قابل یادگیری است و نتایجی شگفت‌انگیز دارد. اگر آماده‌اید تا به‌جای احساس ضعف و آسیب‌پذیری، با قدرت بیشتری به زندگی نگاه کنید، تا انتها این مقاله از کلینیک حس همراه ما بمانید.
تاب آوری روانی را در صحنه سینما ببینید!
فیلم The Pursuit of Happyness یا دنباله‌روی خوشبختی، با بازی ویل اسمیت یکی از شاهکارهای سینمایی است که تاب آوری روانی در همه سکانس‌های آن مشهود است. این فیلم داستان زندگی واقعی کریس گاردنر، کارآفرین آمریکایی را نمایش می‌دهد. کریس بعد از این که همه دارایی‌های خود را از دست می‌دهد، بی‌خانمان میشود و در شرایط بسیار سختی قرار می‌گیرد، اما باز هم با تمام وجود مبارزه میکند تا به شغل رویایی‌اش برسد.
او با مشکلات مالی و احساسات منفی و استرس‌های روزمره روبه‌رو میشود، اما هرگز خودش را تسلیم نمی‌کند و در آخر به موفقیت می‌رسد. این فیلم نمادی از تاب‌آوری است چراکه نشان می‌دهد حتی وقتی که همه شرایط علیه‌مان باشد، چگونه می‌توانیم در برابر چالش‌های زندگی بایستیم و به جلو حرکت کنیم.
چه عواملی تاب آوری روانی شما را به چالش می‌کشند؟
عوامل مختلفی وجود دارند که بر توانایی ما در سازگاری با زندگی تأثیر منفی می‌گذارند. به این آیتم‌ها عوامل خطر یا ریسک گفته میشود. در ادامه بخشی از این عامل‌ها را بررسی می‌کنیم.
| عوامل ریسک تاب آوری روانی | |
| محیطی | مشکلات اقتصادی، محرومیت از منابع، خشونت و ناامنی، تنش‌های اجتماعی، آسیب‌های روانی، بلایای طبیعی |
| خانوادگی | بیماری‌های شدید در خانواده، خشونت خانگی، مصرف الکل یا مواد مخدر در خانواده، مرگ یا فقدان یکی از اعضای خانواده، تعرض جنسی در خانواده، اهمال و بی‌توجهی والدین، بارداری در سنین پایین |
| شخصی | باورهای منفی، بیماری‌های مزمن، ناتوانی در حل مشکلات، شخصیت پرخاشگرانه، مشکلات اجتماعی |
چه موقعیت‌هایی تاب آوری روانی‌تان را تقویت می‌کنند؟
عوامل محافظتی مانند حصاری محکم، مراقب ما در برابر طوفان‌های زندگی هستند. این عوامل به ما کمک می‌کنند تا از بروز مشکلات جلوگیری کنیم و اگر اتفاقی هم افتاد، تأثیرشان را کاهش می‌دهند. با تقویت توانایی‌‌‌ها در سازگاری با شرایط مختلف، در واقع سد دفاعی قوی در برابر مشکلات می‌سازیم.
این موضوع موجب میشود احساس توانمندی و اعتمادبه‌نفس بیشتری داشته باشیم و در برابر سختی‌ها مقاوم‌تر عمل کنیم. در واقع عوامل محافظتی، کلیدی برای ارتقای تاب آوری روانی و داشتن زندگی سالم‌تر و شادتر هستند. با نگاهی گذرا به جدول زیر این عوامل محافظتی را بشناسید.
| عوامل حفاظتی در تاب آوری روانی | |
| محیطی | ایجاد حس تعلق و پذیرفته شدن، تقویت اعتمادبه‌نفس و انگیزه، یادگیری مهارت‌های اجتماعی و همکاری، ایجاد الگوی رفتاری مثبت، گسترش دایره اجتماعی و ارتباطی، دریافت حمایت عاطفی و راهنمایی، تقویت مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله |
| خانوادگی | ارتباط قوی و صمیمانه، حمایت عاطفی احترام متقابل، تقدیر و تشکر، گذراندن اوقات خوش، حل اختلافات به شیوه‌ای سالم، الگو بودن تشویق و حمایت از رشد فردی، ارتباط منظم، کمک متقابل، گذراندن اوقات خوش خانوادگی، احترام به بزرگ‌ترها، حمایت از فرزندان یکدیگر |
| شخصی | گوش دادن فعال و بیان واضح افکار و احساسات، شناخت نقاط قوت و ضعف، شناخت احساسات، شناخت و پذیرش ارزش‌ها و باورهای خود، پذیرش خود با تمام کمال و نقص‌ها، هدف‌گذاری، انتظارات مثبت |
نشانه افرادی که تاب آوری روانی دارند چیست؟
به نقل از سایت verywellmind: «افرادی که تاب آوری روانی قوی دارند، در مهارت‌های حل مسئله و روابط اجتماعی قویتر عمل می‌کنند و ذهنیت مثبت دارند. همچنین احساساتشان را به‌خوبی کنترل می‌کنند و با دلسوزی به خود، چالش‌های زندگی را پشت سر می‌گذارند.»
آگاهی از موقعیت‌ها، خودکنترلی و توانایی یافتن راه‌حل‌های نوین، از جمله ویژگی‌های کلیدی افراد تاب‌آور است که به آن‌ها کمک میکند پس از هر بحران، قویتر از قبل ظاهر شوند. این مهارت‌ها که قابل یادگیری و تقویت هستند، به افراد امکان می‌دهند تا با ناکامیهای زندگی به شیوه‌ای موثرتر مقابله کنند. در ادامه ۶ ویژگی این افراد را بررسی می‌کنیم.
۱- احساس کنترل
افراد تاب‌آور معمولاً چیزی را که روان‌شناسان «کانون کنترل درونی» می‌نامند دارند. آن‌ها آگاه هستند که تصمیمات و اقداماتشان، بر نتایج حوادث اثرگذار است. البته برخی عوامل خارج از کنترل شخص هستند. افراد تاب‌آور باور دارند که بر زندگی‌شان تأثیرگذار هستند و نتایج را تغییر می‌دهند.
۲- مهارت‌های حل مسئله
مهارت‌های حل مسئله برای تاب‌آوری ضروری هستند. وقتی بحرانی رخ می‌دهد، افراد تاب‌آور می‌توانند راه‌حلی پیدا کنند که نتیجه‌ای موثر داشته باشد. در موقعیت‌های خطرناک، افراد با تاب‌آوری کمتر، گاهی دچار «دید تونلی» می‌شوند و نمی‌توانند جزئیات مهم را تشخیص دهند یا از فرصت‌ها بهره‌مند شوند. افراد تاب‌آور قادرند به طور منطقی و آرام به مسئله نگاه کنند و راه‌حل موفقیت‌آمیزی را انتخاب کنند.
۳- روابط اجتماعی قوی
هنگامی که با مشکلی روبه‌رو می‌شوید، مهم است که با افرادی حامی در ارتباط باشید. صحبت در مورد چالش‌هایی که با آن‌ها مواجه هستید می‌تواند راهی عالی برای دیدن چشم‌انداز جدید، یافتن راه‌حل‌های تازه یا ابراز احساسات باشد. افرادی که تاب آوری روانی زیادی دارند، با شبکه‌ای از دوستان، اعضای خانواده، همکاران و گروه‌های حمایتی آنلاین برای حفظ ارتباط اجتماعی خود در ارتباط هستند.
۴- ذهنیت بقا
هنگام مواجهه با هر بحران احتمالی، مهم است که خود را به‌عنوان یک بازمانده ببینید. افراد تاب‌آور از تفکر به‌عنوان یک قربانی اجتناب می‌کنند و به‌جای آن به دنبال راه‌حل‌های مشکلات هستند. در واقع حتی در شرایطی که به نظر می‌رسد هیچ کنترلی بر آن‌ها نداریم و رویدادها خارج از اختیار ما هستند، افراد با تاب آوری روانی بالا، به‌جای تمرکز بر جنبه‌های منفی و ناامید شدن، توجه خود را به نتایج مثبت احتمالی معطوف می‌کنند.
۵- تنظیم احساسات
تاب آوری روانی با توانایی تنظیم مؤثر احساسات شناخته میشود. توانایی تشخیص این که در حال تجربه واکنشی احساسی هستید و درک علت آن، می‌تواند به شما در مدیریت بهتر احساسات و مقابله با وضعیت کمک کند. تنظیم احساسات برای تاب‌آوری حیاتی است زیرا به ما اجازه می‌دهد احساسات خود را بشناسیم و هنگام استرس آرام بمانیم.
۶- خود دلسوزی
افراد با تاب آوری روانی بالا نسبت به خود مهربان هستند. آن‌ها زمانی که نیاز به استراحت دارند را تشخیص می‌دهند و می‌توانند احساسات خود را بپذیرند. هنگام مواجهه با سختی‌ها، مهم است که با خود مهربان باشیم. مهربانی با خود کلیدی برای یافتن عزم و قدرت ادامه راه است.
راه‌های ایجاد و افزایش تاب آوری روانی
راهکارهایی که می‌توانند به شما در تقویت تاب آوری روانی کمک کنند، عبارت‌اند از:
- تقویت حس خوش‌بینی
- یافتن معنا و هدف در زندگی
- حفظ روابط بین‌فردی خوب و یک سیستم حمایتی قوی
- ایجاد اهداف و کار بر روی آن‌ها
- سبک تغذیه سالم
- تقویت مهارت‌های حل مسئله
کلام آخر
تاب آوری روانی رمز سلامت روان و زندگی بهتر است. همه ما می‌توانیم با تمرین و تقویت مهارت‌های خاص، تاب آوری روانی خود را افزایش دهیم. حتی اگر احساس می‌کنید در این زمینه قوی نیستید، نگران نباشید؛ با گذشت زمان و تمرین مداوم، می‌توانید به فردی مقاوم‌تر تبدیل شوید.
کلینیک حس در جهت تقویت مهارت‌های فردی‌تان با ارائه برنامه‌های تخصصی و مشاوره‌های فردی، همراه شما است تا با چالش‌های زندگی به شیوه‌ای بهتر روبه‌رو شوید. برای این‌که بتوانید سریع‌تر با تیم مشاوران کاربلد ما ارتباط بگیرید و از خدمات متنوع مجموعه بهره‌مند شوید، کافی است در واتساپ به شماره ۰۹۰۲۲۶۷۰۶۲۲ پیام ارسال کنید.
سوالات متداول
- آیا تاب آوری روانی ارثی است؟
تاب آوری روانی تا حدی ارثی است، اما بیشتر ازطریق تجربه و یادگیری تقویت میشود. - چرا تاب آوری روانی اهمیت دارد؟
تاب آوری روانی به افراد کمک میکند با استرس، چالشها و ناکامیهای زندگی سازگار شوند و قویتر عمل کنند. - چرا تنظیم احساسات برای تاب آوری روانی مهم است؟
تنظیم احساسات به ما کمک میکند در شرایط استرسآور آرام بمانیم و بر حل مشکلات تمرکز کنیم.