تست شخصیت شناسی مانند آینه‌ای است که شخصیت پنهان شما را نشان می‌دهد. در واقع این تست‌ها برای روان‌شناسان مثل نقشه راهی هستند تا به‌وسیله آن‌ها به مراجع کمک کنند در مسیر حرفه‌ای و رشدی منحصربه‌فردشان قرار بگیرند. در علم روان‌شناسی تست‌های فراوانی وجود دارند که هرکدام زاویه‌ای از رفتارها، ویژگی‌ها، اختلالات و استعدادهای شما را نشان می‌دهند. تا انتهای این مقاله از کلینیک حس همراه ما باشید تا با ۱۲ تست شخصیت شناسی پرکاربرد آشنا شوید و در مسیر سبز خودشناسی قرار بگیرید. این تست‌ها به شما در کشف ویژگیهای فردی، بهبود روابط، انتخاب مسیر شغلی مناسب، پیدا کردن نیمه گم‌شده‌تان و درک بهتر نقاط قوت و ضعفتان کمک می‌کنند.
| نام تست | کاربرد |
| دیسک (DiSC) | سنجش رفتار سازمانی، توسعه رهبری، کوچینگ شغلی |
| پرسش‌نامه ۱۶ عاملی کتل (16PF) | مشاوره شغلی، ازدواج، سنجش شخصیت بالینی |
| تست HEXACO | ارزیابی شش بعد اصلی شخصیت |
| تست نئو (NEO) | مشاوره پیش از ازدواج، خودشناسی |
| مایرز بریگز (MBTI) | توسعه فردی، تیم‌سازی، انتخاب شغل |
| آیزنک (EPI) | ارزیابی برون‌گرایی، درون‌گرایی و نوروتیسیزم |
| MMPI | تشخیص اختلالات روانی، غربالگری مشاغل حساس |
| True Colours | شناخت سبکهای یادگیری و بهبود تعاملات |
| لکه‌های جوهری رورشاخ | ارزیابی وضعیت روانی و شناخت شخصیت |
| هوش هیجانی گلمن | تحلیل توانایی همدلی و مدیریت احساسات |
| میلون (MCMI-IV) | تشخیص اختلالات شخصیت و مشکلات روانی |
| سواپ (SWAP) | ارزیابی اختلالات و سبکهای شخصیتی |
تست شخصیت شناسی چیست؟
طبق تعریفی که در سایت mettl آمده است: «تست شخصیت شناسی ابزاری است که برای ارزیابی ویژگیهای شخصیتی انسان‌ها طراحی شده است. این تست‌ها به ما کمک می‌کنند بفهمیم افراد در شرایط مختلف چگونه فکر می‌کنند، چه احساسی دارند و چگونه رفتار می‌کنند. مثلاً آیا فرد ترجیح می‌دهد به‌تنهایی کار کند یا در کار گروهی موفق‌تر است؟ این تست‌ها فقط برای خودشناسی نیستند و برای اهدافی مثل تأیید تشخیص بالینی، هدایت مداخلات درمانی و پیش‌بینی واکنش‌ها و پاسخ‌ها در شرایط مختلف به کار می‌روند.»
کاربرد تست شخصیت شناسی
به‌طورکلی کاربرد تست شخصیت شناسی عبارت‌اند از:
- درک عمیق‌تر از شخصیت خود
- شناخت توانایی‌ها و چالش‌های فردی
- شناسایی مشکلات و اختلالات روانشناختی (مقاله مرتبط: روان درمانی چیست)
- بررسی میزان موفقیت درمان‌های روانشناختی
- سنجش تحولات و تغییرات شخصیتی در طول زمان (مقاله مرتبط: روان درمانی فردی)
- تعیین مسیر شغلی مناسب و انتخاب حرفه‌ای متناسب با ویژگیهای فردی
انواع تست شخصیت شناسی کدام‌اند؟
تست شخصیت شناسی به دو دسته مهم و پرکاربرد تقسیم می‌شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
۱- تست شخصیت شناسی خود گزارش‌دهی
تست‌های خود گزارش‌دهی نوعی از آزمون‌های شخصیت شناسی هستند که در آن‌ها فرد باید بر اساس احساسات و تجربیات خود به سؤالات پاسخ دهد. این تست‌ها معمولاً به شکل پرسش‌هایی با گزینه‌های بله خیر یا مقیاسهای امتیازدهی طراحی می‌شوند، به‌طوری که فرد میزان موافقت یا عدم موافقت خود را با هر گزاره نشان می‌دهد.
۲- تست‌های فرافکن
تست‌های فرافکن نوعی آزمون‌های روان‌شناسی هستند که در آن‌ها فرد با اشیا یا سناریوهای مبهم مواجه می‌شود و مشاور از او می‌خواهد تا تفسیر یا واکنش خود را نسبت به آن‌ها بیان کند. هدف این تست‌ها این است که فرد به طور ناخودآگاه احساسات، افکار و ویژگیهای درونی خود را از طریق تفسیر این اشیا یا سناریوها فاش کند.
۱۲ تست شخصیت شناسی مطرح دنیا کدام‌اند؟
بعد از جلسه ارزیابی روانشناس از شما می‌خواهد یک یا چند تست را تا قبل از جلسه بعدی انجام دهید. این‌که کدام تست مناسب شما است بستگی به موضوع مشاوره‌تان دارد. مثلاً تست برای مراجعان مشاوره پیش از ازدواج با مشاوره پیش از طلاق یا مراجعانی که می‌خواهند مسیر شغلی‌شان را مشخص کنند تفاوت دارند. در ادامه ۱۲ تست شخصیت شناسی مطرح دنیا را بررسی می‌کنیم. (مقاله مرتبط: تفاوت روانشناس با روانکاو)
۱- تست دیسک (DiSC)
تست شخصیت‌شناسی DiSC در سال ۱۹۴۰ توسط والتر کلارک معرفی شد و برای سنجش تسلط، تأثیرگذاری، ثبات و وظیفه‌شناسی به کار می‌رود. این پرسش‌نامه اغلب برای استخدام افراد در سازمان‌ها استفاده می‌شود. تست دیسک زمینه‌هایی مانند توسعه رهبری و مدیران ارشد، آموزش مدیریت، آموزش فروش، مدیریت تعارض، تیم‌سازی، خدمات مشتری، بهبود ارتباطات و کوچینگ شغلی را میسنجد.
۲- پرسش‌نامه ۱۶ عاملی کتل (۱۶PF)
پرسش‌نامه ۱۶ عامل شخصیت (16PF) برای اولین‌بار در سال ۱۹۴۹ توسط کتل، تاتسوئوکا و ابر منتشر شد. این پرسش‌نامه بر پایه ۴۰۰۰ ویژگی شخصیتی که آلپورت معرفی کرده بود، ساخته شده است. کتل ابتدا این ویژگی‌ها را به ۱۷۱ مورد کاهش داد و سپس با دسته‌بندی دقیق‌تر، آن‌ها را به ۱۶ عامل اصلی تبدیل کرد. این پرسش‌نامه برای سنجش رفتارهای طبیعی افراد طراحی شده است و در زمینه‌هایی مانند توسعه شغلی، استخدام، مشاوره ازدواج و راهنمایی روانشناختی کاربرد دارد. همچنین در حوزه‌های بالینی هم به کار می‌رود. ویژگیهایی که این آزمون اندازه‌گیری میکند شامل موارد زیر است:
- گرمی
- استدلال
- ثبات هیجانی
- سلطه‌گری
- سرزندگی
- وجدان‌گرایی نسبت به قوانین
- جرئت اجتماعی
- حساسیت
- هوشیاری
- انتزاعی بودن
- خصوصی بودن
- دلواپسی
- گشودگی به تغییر
- اتکای به خود
- کمال‌گرایی
- تنش
این آزمون برای افراد ۱۶ سال به بالا طراحی شده است.
۳- تست HEXACO Model of Personality Structure Personality Inventory
تست HEXACO برای اندازه‌گیری برخی ویژگیهای شخصیتی خاص طراحی شده است که در تحقیقات پیشین توسط محققان دیگر شناسایی و مطرح شده بودند. این تست شخصیت شناسی شش بعد اصلی شخصیت را اندازه‌گیری میکند که عبارت‌اند از:
- صداقت و تواضع
- هیجانی بودن
- برون‌گرایی
- هم‌راستایی
- وظیفه‌شناسی
- تجربه‌پذیری
۴- تست نئو (NEO)
یکی از پرکاربردترین تست شخصیت شناسی در مشاوره پیش از ازدواج NEO است. تست NEO-PI-R که توسط کاستا و مک‌کری در دهه ۱۹۷۰ ساخته و در سال ۲۰۰۵ نهایی شد، برای اندازه‌گیری پنج ویژگی شخصیتی در مدل پنج‌عاملی طراحی شده است. این ۵ مورد عبارت‌اند از:
- گشودگی به تجربه یا پذیرش و تجربه موقعیت‌ها، ایده‌ها و احساسات جدید
- وظیفه‌شناسی
- برون‌گرایی
- هم‌راستایی یا همان تمایل به همکاری، توافق و هماهنگی با دیگران
- نوروتیسم یا همان آسیب‌پذیری به استرس، اضطراب و بی‌ثباتی عاطفی
هرکدام از این پنج ویژگی به طور جداگانه شش زیرمجموعه دارند. مثلاً نوروتیسم شامل عواملی چون اضطراب، خصومت، افسردگی، خودآگاهی، تکانشگری و آسیب‌پذیری در برابر استرس می‌شود.
۵- تست مایرز بریگز (MBTI)
تست شخصیت شناسی مایرز بریگز (MBTI) توسط کاترین کوک بریگز و دخترش ایزابل بریگز مایرز در دهه ۱۹۴۰ معرفی شد. این آزمون بر اساس نظریه‌ای است که قبلاً توسط کارل یونگ مطرح شده بود. در این نظریه می‌گوید انسان‌ها برای تجربه کردن دنیای اطراف از چهار عملکرد روانشناختی یعنی حس کردن، شهود، احساس و تفکر استفاده می‌کنند. این عملکردها تأثیر فراوانی بر جنبه‌های مختلف زندگی مانند سبک‌کاری، روش‌های بازیابی انرژی، نقاط قوت و ضعف، تفاوت‌های فردی دارند.
البته با گذشت زمان ایزابل مایرز و کاترین بریگز این چهار عملکرد روانشناختی را به شانزده نوع شخصیت تقسیم کردند. ویژگیهایی که آزمون MBTI میسنجد عبارت‌اند از:
- برون‌گرا و درون‌گرا
- حس و شهود
- تفکر و احساس
- قضاوت و ادراک
افراد می‌توانند از MBTI برای توسعه فردی، توسعه کارکنان، توسعه تیم‌ها، بهره‌وری تیمی و افزایش اثربخشی تیم استفاده کنند.
۶- تست آیزنک (Eysenck Personality Inventory – EPI)
پرسش‌نامه شخصیت آیزنک (Eysenck Personality Inventory – EPI) شخصیت را بر اساس دو بُعد مستقل برون‌گرایی در مقابل درون‌گرایی و نوروتیسیزم (عصبیت) در مقابل ثبات عاطفی ارزیابی میکند. این پرسش‌نامه سه تحلیل دارد:
- نمره E که میزان برون‌گرایی شما را نشان می‌دهد.
- نمره N که میزان نوروتیسیزم (عصبیت) شما را اندازه‌گیری میکند.
- نمره دروغ که مشخص میکند چقدر پاسخ غیرواقعی داده‌اید.
نسخه کامل این پرسش‌نامه شامل ۱۰۰ سوال بله و خیر است. البته نسخه کوتاه‌تر هم از این تست وجود دارد که شامل ۵۷ سوال بله و خیر می‌شود و برای پاسخگویی ۱۰ تا ۲۵ دقیقه زمان لازم دارد.
۷- تست شخصیت شناسی چندمحوری مینه‌سوتا (Minnesota Multiphasic Personality Inventory – MMPI)
پرسش‌نامه شخصیت چندمحوری مینه‌سوتا در سال ۱۹۳۹ توسط هاثاوی (Hathaway) و مک‌کینلی (McKinley) معرفی شد و برای ارزیابی شخصیت بزرگسالان و آسیب‌شناسی روانی در ۱۰ مقیاس مختلف به کار می‌رود که عبارت‌اند از:
- هیستری
- افسردگی
- پارانویا
- خودبیمارانگاری
- انحراف روانی اجتماعی
- مردانگی زنانگی
- روان‌نژندی
- اسکیزوفرنی
- هیپومانیا
- درون‌گرایی اجتماعی
این پرسش‌نامه بیشتر کاربرد بالینی دارد و اغلب برای تشخیص بیماری‌های روانی و کمک به تنظیم برنامه‌های درمانی استفاده می‌شود. همچنین در محیط‌های شغلی برای غربالگری داوطلبان، به‌ویژه در مشاغل پرریسک مانند نیروی پلیس، خلبانان و ارتش به کار می‌رود تا میزان ثبات روانی افراد سنجیده شود. یکی دیگر از کاربردهای این تست شخصیت شناسی برای مشاوره پیش از ازدواج است.
۸- تست رنگ‌ها (True Colours)
آزمون رنگ‌های واقعی (True Colours) توسط دان لوری در سال ۱۹۷۸ معرفی شد. این تست شخصیت شناسی برای اندازه‌گیری چهار سبک یادگیری پایه یعنی تفکر مستقل، برنامه‌ریزی‌های عملی، عمل‌گرایانه و مردم‌گرایانه طراحی شده است. هر یک از این سبکهای یادگیری نمایانگر یک رنگ است و هر فرد می‌تواند ترکیبی منحصربه‌فرد از تمام چهار رنگ باشد.
نتایج آزمون به افراد کمک میکند تا با شناخت بهتر ویژگیهای شخصیتی یکدیگر دچار سوءتفاهم‌ها و درگیری نشوند. وقتی هر فرد بداند که دیگری چگونه فکر میکند یا چه ویژگیهایی دارد (مثلاً عمل‌گرا یا مردم‌گراست)، با او تعامل بهتری برقرار میکند. با درک بهتر یکدیگر، هماهنگی و همکاری بیشتری در محیط‌های مختلف (مانند محل کار یا روابط شخصی) ایجاد می‌شود.
۹- آزمون لکه‌های جوهری رورشاخ (Rorschach Inkblot Test)
آزمون لکه‌های جوهری رورشاخ توسط هرمان رورشاخ در دهه ۱۹۶۰ اختراع شد. این تست شخصیت شناسی یکی از منحصربه‌فردترین و عجیب‌ترین تست‌های شخصیتی است. این آزمون معمولاً به‌صورت حضوری انجام می‌شود. در طی فرایند تست، آزمونگر یک لکه جوهر به شرکت‌کننده نشان می‌دهد و از او می‌خواهد آنچه را که می‌بیند توضیح دهد.
سپس توسط یک روانشناس با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده تجزیه و تحلیل و تفسیر می‌شود. این تفسیر‌ها بازتابی از شخصیت مراجع هستند. این تست برای ارزیابی وضعیت روانی فرد طراحی شده است و از کودک ۵ساله تا بزرگسالان استفاده می‌شود.
۱۰- تست هوش هیجانی EQ گلمن (Goleman)
تست شخصیت شناسی هوش هیجانی توسط دانیل گلمن، روانشناس و روزنامه‌نگار علمی نیویورک تایمز طراحی شد. گلمن نویسنده کتاب «هوش هیجانی چرا می‌تواند بیش از IQ مهم باشد» هم هست و در این زمینه علم فراوانی دارد. این تست میزان توانایی فرد را در همدلی با دیگران، شناسایی، ارزیابی و کنترل احساسات خود، درک احساسات دیگران، استفاده از هیجانات برای بهبود تصمیم‌گیری و تحلیل معانی احساسی میسنجد.
۱۱- تست میلون
تست شخصیت شناسی میلون ۴ (MCMI-IV) ابزار معتبر و کاربردی برای تشخیص اختلالات شخصیت و علائم روانی است که مطابق با معیارهای DSM-5-TR و ICD-10 طراحی شده است. این آزمون که بر پایه نظریه شخصیت تئودور میلون نوشته و در سال ۲۰۱۵ توسط شرکت پیرسون منتشر شد. این تست برای افراد ۱۸ سال به بالا که حداقل تحصیلات کلاس هشتم را دارند، مناسب است.
تست MCMI-IV به درمانگران کمک میکند تا در کمترین زمان، تحلیل جامعی از ویژگیهای شخصیتی، مشکلات روانشناختی و تمایلات رفتاری افراد ارائه دهند و مسیر درمان را هدفمند و کارآمدتر کنند. از این آزمون برای خودآگاهی، شناسایی مسائل روانی، ارزیابی سلامت روان و در محیط‌های درمانی، کلینیکی و پزشکی قانونی استفاده می‌شود.
۱۲- سواپ (SWAP)
تست شخصیت شناسی سواپ به بررسی اختلالات و سبکهای شخصیتی می‌پردازد و برای درمان و تصمیم‌گیری، در طبقه‌بندی بالینی قرار می‌گیرد. این تست توسط روانشناس بالینی انجام می‌شود و طبق سؤالاتی که از مراجع می‌پرسد تحلیل‌هایی می‌نویسد. مراحل این تست عبارت‌اند از:
- شروع مصاحبه: تعریف فرد از خودش
- بررسی روابط: ارتباط با افراد مهم زندگی از کودکی تا بزرگسالی
- شناخت جنبه‌های مختلف فرد
- بررسی مهارت‌های مقابله‌ای: نحوه مدیریت استرس و تنش‌های محیطی
- تحلیل الگوهای هیجانی و شناختی: بررسی تمایلات، افکار و هیجانات مکرر
- ارزیابی فانتزی‌ها و تخیلات
- شناسایی الگوهای رفتاری تکرارشونده
کلام آخر
در حوزه روان‌شناسی انواع تست شخصیت شناسی وجود دارند. این ابزارهای قدرتمند برای خودشناسی، بهبود روابط، انتخاب مسیر شغلی و حتی تشخیص مشکلات روانشناختی به کار می‌روند. باتوجه به نیاز و هدف جلسات مشاوره، تست‌های مختلفی مانند MBTI، نئو، دیسک، MMPI، سواپ و… نقشه راهی می‌شوند تا شما به درک عمیق‌تری از ویژگیهای شخصی‌تان برسید و مسیر رشد شخصی یا حرفه‌ای را با آگاهی بیشتری طی کنید.
اگر خارج از ایران زندگی می‌کنید و در جست‌وجوی مشاوری فارسی‌زبان هستید، کلینیک حس با ارائه مشاوره آنلاین، ارزیابی شخصیت و روان‌درمانی تخصصی همراه شما است. همین حالا وقت مشاوره خود را از طریق پرکردن فرم نوبت‌دهی، رزرو کنید و در مسیر خودشناسی و رشد قدم بزرگی بردارید.
سؤالات متداول
- تست شخصیت شناسی جامع چه ویژگیهایی دارد؟
تست شخصیت شناسی جامع دارای اعتبار علمی، پایایی، مبانی نظری قوی، کاربردپذیری، پذیرش عمومی و تأییدیههای علمی معتبر است. - تست توسعه شخصیت هوگان چه پارامترهایی را میسنجد؟
تست HPI شخصیت را در گرایشهای رفتاری و مقیاسهای شغلی کلیدی مانند سازگاری، جاهطلبی، تحمل استرس و پتانسیل سازمانی ارزیابی میکند. - تست شخصیت شناسی ویژگیهای پنهان سوندی چه پارامترهایی را میسنجد؟
آزمایش سوندی بر اساس تئوری محرکه سیستماتیک، واکنش افراد به چهرههای مرتبط با اختلالات روانی را ارزیابی میکند.